Schijnzelfstandigheid aanpakken: een oneindig dossier?

Op 24 juni heeft het kabinet gereageerd op rapporten over handhaving op het gebied van schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst en geïndiceerd welke richting we opgaan met de wet- en regelgeving omtrent zzp’ers.

Achtergrond

Opdrachtgevers en zzp’ers hebben uiteraard graag zekerheid over de arbeidsrelatie die ze met elkaar aangaan; is er sprake van een arbeidsovereenkomst of is er sprake van een echte overeenkomst van opdracht?

Tot 1 mei 2016 kon dit met de Verklaring arbeidsrelatie (VAR), waarmee partijen gevrijwaard waren van eventuele naheffingen. Vanaf 1 mei 2016 is de VAR vervangen door de Wet DBA, welke duidelijkheid en rust moest brengen over de kwalificatie van de arbeidsrelatie, middels het hanteren van modelovereenkomsten.

Helaas bracht ook de Wet DBA geen uitkomst, waardoor het idee kwam om deze te vervangen door i) een minimumtarief voor zzp’ers van 16 euro, ii) een zelfstandigenverklaring voor zzp’ers voor tarieven boven de 75 euro, en iii) een webmodule die duidelijkheid zou dienen te geven aan de opdrachtgever over de kwalificatie van de arbeidsrelatie.

Het idee van een minimumtarief en een zelfstandigenverklaring kwam ook weer redelijk snel te vervallen, waardoor alleen de webmodule overbleef. In januari 2021 is een pilot van de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie (WBA) gestart, waarbij de uitkomst van de ingevulde vragenlijst meer duidelijkheid zou moeten geven of een zzp’er mag worden ingehuurd voor een klus of dat er een arbeidsovereenkomst benodigd is.

De uitkomsten van de pilot WBA liggen thans bij de Tweede Kamer, met dien verstande dat ook hierop reeds veel kritiek is gekomen, daar de uitkomst van de ingevulde vragenlijst vaak was dat er geen oordeel kon worden gegeven op basis van de verstrekte antwoorden. Met andere woorden: opdrachtgevers en zzp’ers hadden (en hebben) nog steeds geen zekerheid over de arbeidsrelatie die ze met elkaar aangaan.

In de tussentijd is er ook nog steeds sprake van een handhavingsmoratorium, op basis waarvan er slechts wordt gehandhaafd in het geval van evidente kwaadwillendheid (of als een aanwijzing van de Belastingdienst niet of niet afdoende wordt opgevolgd). We zijn dus al ruim zes jaar (!) verder, maar partijen hebben nog steeds geen duidelijkheid over de kwalificatie van de arbeidsrelatie.

Uiteraard realiseer ik me terdege dat voor de problematiek van de (schijn)zelfstandigheid niet één simpele oplossing bestaat en dat er eerst duidelijke regels dienen te komen om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken. Het kabinet tracht hiertoe thans een eerste voorzet te geven.

Hoe nu verder?

Allereerst wil het kabinet maatregelen treffen voor een gelijker speelveld voor verschillende arbeidsrelaties in het arbeidsrecht, zoals arbeidsovereenkomsten en overeenkomsten van opdracht, maar ook in de sociale zekerheid en in de fiscale behandeling van de verschillende arbeidsrelaties. Zo wil het kabinet bijvoorbeeld de fiscale regelingen van werkenden meer gelijktrekken en de sociale zekerheid voor zzp’ers versterken (bijvoorbeeld middels een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers). Daarnaast moet er – eindelijk – meer duidelijkheid komen over de vraag wanneer wordt gewerkt als werknemer of als zzp’er.

In het najaar komt het kabinet met een nadere uitwerking en een stappenplan, waarbij vooral de evaluatie van de pilot WBA een belangrijke rol zal gaan spelen. Hopelijk hebben opdrachtgevers en zzp’ers dan eindelijk meer zekerheid over de arbeidsrelatie die ze met elkaar aangaan.

Tot slot heeft het kabinet de ambitie uitgesproken om uiterlijk per 1 januari 2025, of zoveel eerder als mogelijk, het handhavingsmoratorium op te heffen en het toezicht bij de Belastingdienst te versterken. Uiteraard gaat een en ander hand in hand met de overige te treffen maatregelen.

Verdere toekomst (schijn)zelfstandigheid

Er staat – eindelijk – een hoop te gebeuren op het gebied van (schijn)zelfstandigheid en partijen hebben hopelijk relatief snel in ieder geval meer duidelijkheid over de kwalificatie van de arbeidsrelatie. Uiteraard houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen in dit dossier.

Meer informatie of vragen?

Mocht u vragen hebben over het werken voor opdrachtgevers en/of het werken met zzp’ers, neem dan gerust contact op met onze flexspecialist Jeroen Belderok, telefonisch bereikbaar via 088 627 22 87 en per e-mail via jeroen.belderok@pellicaan.nl. U kunt ook contact opnemen met een van onze andere flexpecialisten. Onze algemene contactgegevens vindt u hier.